Er zijn natuurlijk een aantal – behoorlijk voor de hand liggende – vaststellingen waaruit je kunt afleiden dat jouw afweermechanisme zijn werk optimaal aan het doen is:
1. Weinig en kortdurende ziekten met een snel genezingsproces, zoals maar zelden verkouden zijn.
2. Een goede en snelle genezing van snijwonden en schaafwonden (al hoeft dat niet zo snel te zijn als Wolverine).
3. Een stabiel energieniveau zonder langdurige vermoeidheid.
4. Weinig allergische reacties zonder overgevoeligheid.
Het hoeft dus niet te verwonderen dat onderzoekers aanraden om te letten op tekens van disfunctie, zoals herhaalde infecties, chronische vermoeidheid of moeilijk genezende wonden. Als je daar veel last van hebt, is het meestal aan te raden om jouw voedingspatroon en levensstijl aan te passen. Zoals we hierna zullen zien, is het vaak ook een goed idee om eens van omgeving te veranderen – iets wat maar al te vaak vergeten wordt bij het geven van advies.
Nieuw onderzoek rond het immuunsysteem
Het is misschien verbazingwekkend, maar uit een recent baanbrekend onderzoek dat werd gepubliceerd door het Allen Institute blijkt dat de geografische locatie van een persoon een veel sterkere invloed heeft op de werking van het immuunsysteem dan we ooit gedacht hebben. Wie in een stedelijk gebied woont, krijgt bijvoorbeeld veel meer te maken met luchtvervuiling en stress – twee factoren die de immuunrespons meer kunnen verzwakken dan de meeste mensen aannemen.
In vakblad Nature werd dan weer een studie gepubliceerd die benadrukt dat de microben om ons heen niet altijd volledig schadelijk zijn, maar vaak ook een essentiële functie vervullen bij het trainen van ons immuunsysteem. Zo blijken mensen die als kind werden blootgesteld aan een breed scala van verschillende bacteriën doorgaans een veerkrachtiger immuunsysteem te hebben.
Ook vanuit ons land is er interessant nieuws, aangezien wetenschappers van de ULB (Université Libre de Bruxelles) onlangs ontdekten dat specifieke moleculen in het lichaam beter kunnen voorspellen hoe effectief een immuunsysteem infecties zal bestrijden – onderzoek dat de deur naar nieuwe therapieën ongetwijfeld verder zal opengooien.
Hoe het milieu ons immuunsysteem beïnvloedt
Het mag dus duidelijk zijn dat het milieu een erg grote impact heeft op ons immuunsysteem. Luchtvervuiling, chemische stoffen en de hypersnelle klimaatverandering kunnen leiden tot een sterk verhoogde kans op ontstekingsziekten en allergieën. Zo kan de blootstelling aan fijnstof de longen beschadigen, wat het immuunsysteem vanzelfsprekend extra belast. Aan de andere kant is het dan weer zo dat meer tijd doorbrengen in een groene omgeving – zoals een bos of een park – al een positieve invloed kan hebben. Het goede nieuws daarbij is dat een uurtje per dag genoeg lijkt te zijn – er is geen extra gezondheidswinst door langer in de natuur door te brengen… al blijkt zelfs 60 minuten al vaak erg moeilijk te halen voor ons, stadsmensen.
In ieder geval is het bewezen dat de zogenaamde ‘bosbaden’-praktijk, waarbij mensen bewust tijd doorbrengen in een natuurlijke omgeving, erg effectief is doordat ze het cortisolniveau verlaagt en de productie van essentiële natuurlijke ‘killercellen’ verhoogt.
Kunst en bewustwording: Cassandra Venice en klimaatbewustzijn
Een voorbeeld van hoe de audiovisuele sector invloed kan uitoefenen op de milieuproblematiek – en, in het verlengde daarvan, dus ook ons immuunsysteem – is de Vlaamse arthousefilmmaker Hugo Teugels. Aanleiding: Hugo’s nieuwe kortfilm, Cassandra Venice, die niet alleen iets te vertellen heeft over het mysterieuze hoofdpersonage, maar ook over de milieuproblematiek. Het was net voor ene Donald Trump opnieuw president werd en haast onmiddellijk de wens uitdrukte om uit het Parijsakkoord (en andere initiatieven die bedoeld zijn om onze impact op het klimaat te verminderen) te stappen. Dat Teugels’ verhaal meer dan ooit relevant is, hoeft dus geen betoog.
De titel Cassandra Venice is nauw verbonden aan zowel de Griekse mythe als de boodschap van de film. In de mythologie was Cassandra een vrouw die in staat was om de toekomst te voorspellen, maar door de goden vervloekt werd, zodat niemand haar waarschuwingen nog zou geloven. Hugo Teugels legt uit: ‘Cassandra staat symbool voor degenen die de waarheid kennen maar niet gehoord worden, zoals wetenschappers die waarschuwen voor klimaatverandering.’ Venetië, met haar voortdurende strijd tegen overstromingen, versterkt deze boodschap van onbegrepen waarschuwingen. Zo staat de stad metafoor voor de bedreigingen waar de wereld momenteel onder gebukt gaat.
Hoewel hij zichzelf nooit als klimaatactivist beschouwde, heeft het maken van Cassandra Venice Hugo Teugels’ visie op klimaatverandering diep beïnvloed. ‘De grote veranderingen moeten van de bedrijven en overheden komen,’ zegt hij, maar hij benadrukt dat de impact van de film potentieel groter kan zijn dan verwacht: ‘Je weet nooit wie de film zal zien — misschien iemand die daadwerkelijk het verschil kan maken.’ Tegelijkertijd heeft hij vertrouwen in de kracht van de ‘kleine veranderingen’ die iedereen kan maken.
In Cassandra Venice worden de kleuren rood en blauw gebruikt om het contrast tussen gevaar en hoop visueel te benadrukken. Rood symboliseert confrontatie en de dreiging van onbewuste gevaren, terwijl blauw het idee van een ongerept klimaat en de hoop op herstel vertegenwoordigt. De actrice verschijnt zowel in rood als blauw, wat de spanning tussen deze twee krachten onderstreept. Daarnaast worden kleuraccenten in objecten, zoals vloeistoffen in bekers, subtiel doorgetrokken om de thema’s van ecologische verandering en de mogelijkheid van redding visueel te versterken.
In de film komt een citaat van Gandhi voor: ‘You must not lose faith in humanity, humanity is like the ocean; if a few drops of the ocean are dirty, the ocean does not become dirty.’ Deze boodschap van hoop weerspiegelt Teugels’ visie dat kleine veranderingen bijdragen aan grotere verschuivingen, en dat zelfs subtiele filmische boodschappen van waarde kunnen zijn. Als dit soort initiatieven inderdaad wat kan bijdragen aan de bewustwording rond onze impact op het milieu, zou dat fantastisch zijn voor het immuunsysteem van enorm grote groepen mensen.
Meer info:
www.insta.gram/hugo_teugels_official
Lilly Rikhter: een wandelend initiatief voor gezondheid en bewustzijn
Toegegeven: niet iedereen binnen de film- en tv-industrie zet zich even hard in voor de gemeenschappelijke gezondheid – al lijkt het tegelijkertijd promoten van de eigen producten wél een goeie motivatie – maar toch komt er vaak wel veel steun van die hoek. Een van de lichtende voorbeelden daarvan is de prijzenwinnende actrice en filantroop, Lilly Rikhter, die met haar unieke initiatief A Walk in the Park hoopt om zowel de fysieke als de mentale gezondheid te verbeteren. Ondanks het feit dat Lilly tussendoor met de voorbereiding van allerlei audiovisuele projecten bezig is, vindt ze het belangrijk om het programma hoogstpersoonlijk te leiden.
De Walk in the Park-benadering van de actrice combineert mindfulness, meditatie en technieken als yoga en pilates om de algemene fitness te verbeteren en het immuunsysteem te versterken. Onderzoek toont immers aan dat mindfulness het cortisolniveau met wel 20% kan verlagen. Cortisol is een stresshormoon dat door de bijnieren wordt geproduceerd en een rol speelt bij het reguleren van ontstekingsreacties. Het kan door langdurige stress sterk verhogen, waardoor immuuncellen als T-lymfocyten en natural killer (NK)-cellen (die essentieel zijn voor het bestrijden van infecties en kankercellen) worden onderdrukt. Tegelijkertijd wordt de productie van cytokines (eiwitten die een sleutelrol spelen bij het coördineren van immuunreacties) verminderd. Door dat om te keren, kan het afweersysteem weer beter functioneren.
Het blijft echter niet bij het puur hormonale, want Lilly benadrukt ook het belang van verbinding: samen bewegen in een natuurlijke omgeving kan de al vernoemde gezondheidsvoordelen niet alleen versterken, maar bevordert natuurlijk ook de gemeenschapszin en het soort creativiteit die daarmee samengaat.
Overigens is ook de ‘Cycles of Power’-cursus van de gerenommeerde psycholoog Dr. Dmitry Meleshkov, waaraan Lilly dit jaar zal deelnemen, het vermelden waard, want die is gebaseerd op Melehkovs jarenlange onderzoek naar sociale psychologie, neurobiologie en de interactie tussen emotionele en cognitieve processen. Middels een diepgaande, transformatieve training die zich richt op persoonlijke groei, psychologisch inzicht en het ontwikkelen van emotionele veerkracht – allemaal aspecten die het immuunsysteem beter kunnen laten werken.
Volgens Lilly gaat A Walk in the Park verder dan alleen maar fitness. ‘Het is een manier om een bewustere en sterkere samenleving te creëren,’ liet ze ons weten. Dat het haar menens is, moge duidelijk zijn, want dit jaar zal ze de boodschap die ze via de meditatie- en fitnessessies in Gran Canaria verspreidt ook buiten de Spaanse grenzen proberen uit te dragen. Ze heeft dan ook een oproep gelanceerd naar andere gezondheidsprofessionals en sponsors die haar visie delen om gezamenlijk de fysieke en mentale gezondheid te bevorderen.
De conclusie is natuurlijk dat ons immuunsysteem een samenspel is van allerlei verschillende factoren en hoe meer we daarvan aanpakken, hoe groter de kans dat we met z’n allen gezonder zullen worden.
